Harlingen, naamsaanneming 1811 (Tresoar toegang 29 inv.nr. 54 en 55)

Bij Keizerlijk Decreet van 18 juli 1811 werden alle inwoners verplicht een vaste familienaam aan te nemen en deze vast te laten leggen. Degenen die al een familienaam hadden werden eveneens verplicht deze vast te laten leggen.

Niet iedereen trok zich iets van deze wet aan. In Gaasterland is een register van 1813, dus twee jaar na invoering van deze wet, waarin de familienamen zijn vastgelegd van 54 personen die in eerste instantie niet op waren komen dagen. Daarbij staan ook de opgegeven redenen vermeld; verhinderd wegens zwakheid, vergeten, geen aanschrijving gehad, verhinderd, afwezig, te laat gekomen, register was vol, aan mijn moeder overgelaten, noem maar op.

In Harlingen zijn zo'n 820 akten ingeschreven, naar schatting ongeveer de helft van wat het had moeten zijn. Het register is voorbereid door stadssecretaris Klaas Blok, die alvast de nodige gegevens noteerde en daarbij ruimte openliet voor de aan te nemen familienaam, leeftijden en de aktedatum. Alhoewel in dit register geen (toenmalige) huisnummers zijn vermeld, is uit de volgorde van de inschrijvingen op te maken dat de toenmalige wijknummering gevolgd werd. Zo is ook te zien dat het register abrupt ophoudt bij (ongeveer) wijk F no. 60. Een vervolgregister is waarschijnlijk nooit gemaakt, omdat de animo voor deze nieuwerwetsigheid toch al niet groot was.
Van veel inwoners is dus geen officiële optekening van het aannemen van een familienaam. Sommigen zullen dat niet gedaan hebben omdat de vader of een broer al een naam had aangenomen, dus deze naam voerden zij dan vanaf nu ook, evenwel zonder hem zelf vast te leggen. Anderen zijn doorgegaan met het voeren van patronymica en dit zal, mogelijk in iets gewijzigde vorm, tot achternaam geworden zijn.