Wonen en werken in Harlingen in de loop der eeuwen.

Harlingen, zoek je huis

Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [blokhaken]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.

De omgeving van Achterstraat 14

op een plattegrond van ca. 1613	op een kadastrale kaart van 1832	op een kadastrale kaart van 1887	op een kaart met huisnummers van 1905	en op een monumentenkaart van 2000

Huisnummering:
	Ter hoogte van	Nummering 1716-1775	Nummering 1776-1806	Nummering 1807-1880	Nummering 1881-1905
	Achterstraat 14	(niet bekend)	(niet bekend)	A-168	A-175

1739 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 250 folio 0008v van 18 jan 1739 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Bij deze voorgenomen verkoop is een niaar aangetekend, dat is een protest door een belanghebbende vanwege een in de wet -destijds de Lands Ordonnantie- omschreven reden. Door te niaren (of 'naasten') laat je blijken aanspraak te willen maken op het eerste recht van koop. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione sanguinis of sanguinitatis, ofwel een protest vanwege bloed of bloedverwantschap. Bloedverwanten tot in de zevende graad van de verkoper kunnen een voorgenomen koop verhinderen ('verspieren') en aanspraak maken op het recht van eerste koop. In het geval van meerdere bloedverwanten heeft een lagere graad voorrang boven een hogere, dus een vader of zoon (eerste graad) heeft voorrang boven een broer of zuster (tweede graad). De achterliggende gedachte hierbij is het voorkomen van verwatering van bezit in een familie. Je broer kan bijvoorbeeld niet je ouderlijk huis verkopen -zou hij dat als enige geërfd hebben- zonder dat jij daartegen met succes in bezwaar kunt gaan.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Achterstraat 14	Achterstraat ZZ [staat: Karremanstraat]		140‑00‑00 CG	woning

	koper door niaar	Berent Jansen, gehuwd met
	koper door niaar	Antie Wopkes
	geniaarde koper	Jan Huiberts	bontwever
	geniaarde koper	Pietertie Jans
	naastligger ten oosten	Jan Willems
	naastligger ten zuiden	Jan Jansen Trompetter
	naastligger ten westen	Willem Pieters
	naastligger ten noorden	Achterstraat [staat: Karremanstraat]
	verkoper	Tettie Clases, weduwe van
	verkoper	wijlen Sierk Sapes

1745 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 251 folio 0075v van 2 mei 1745 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Achterstraat 14	Achterstraat ZZ [staat: Karremanstraat]		200‑00‑00 CG	woning

	koper	Herre Adams	korendrager
	naastligger ten oosten	Jan	timmerman
	naastligger ten zuiden	Jan Jansen Trompetter
	naastligger ten westen	N. N.
	naastligger ten noorden	Achterstraat [staat: Karremanstraat]
	verkoper	Beernd Jansen	zakkendrager

1759 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 254 folio 0209r van 27 mei 1759 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Bij deze voorgenomen verkoop is een niaar aangetekend, dat is een protest door een belanghebbende vanwege een in de wet -destijds de Lands Ordonnantie- omschreven reden. Door te niaren (of 'naasten') laat je blijken aanspraak te willen maken op het eerste recht van koop. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione proximitatis of ratione vicinitatis, ofwel een protest vanwege naastliggerschap. Een naastligger is eigenaar van een aangrenzend perceel, zelfs als daar een steeg tussen zit. Een naastligger kan een voorgenomen koop verhinderen ('verspieren') en aanspraak maken op het recht van eerste koop. In het geval van meerdere naastliggers heeft de eigenaar van de langste gemeenschappelijke grens voorrang boven anderen, en zo verder in volgorde van die lengte. De achterliggende gedachte hierbij kan zijn het verkrijgen van meerdere aaneengesloten percelen, maar ook het dwarsliggen van een minder gewenste buur.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Achterstraat 14	Achterstraat ZZ [staat: Karremanstraat]		118‑00‑00 CG	kamer, loods, plaats

	koper door niaar	Gerlof Wiegers	wolkammer
	geniaarde koper	Lolke Oedses	blauwverver
	naastligger ten oosten	Jan Willems	timmerman
	naastligger ten zuiden	N. N.
	naastligger ten westen	Gerlof Wiegers
	naastligger ten noorden	Achterstraat [staat: Karremanstraat]
	verkoper	Geertje Pyters, weduwe van
	verkoper	wijlen Heere Adams

1814 - woningregister		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 204, "Huis- en woonregister, 1814"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	bewoner/gebruiker	beroep of gebruik
	A-168	Achterstraat 14	Jan Joseph Evering	Jan Joseph Evering	wewer

1818 - notariaat		bron: Tresoar toegang 26 inv.nr. 51009 (notaris Jacob Hanekuyk) repertoire nr. 154 van 17 jun 1818

	vermeld als	adres		soort	bedrag	gebruik
	A-168	Achterstraat 14		koopakte	fl. 198	huis en de weefwinkel A-168 en A-169

		verkoper	Gerlof Jans Schiere
		koper	Cornelis Schiere

1832 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. KO, "Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel der grondeigenaren [...], 1832"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	beroep	woonplaats	gebruik en grootte
	Sectie A nr. 152	Achterstraat 14	Simon Jans Schiere	koopman	Harlingen	huis (55 m²)

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	A-168	Achterstraat 14	Gerben Hayes Tichelaar	... 1819, ovl 1855, bev.reg. HRL 1851 wijk A-170; oud 42 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, arbeider, wijk A-168; ... (alles)

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	A-168	Achterstraat 14	Pietje van der Werf	... BS huw 1819, ovl 1852, bev.reg. HRL 1851 wijk A-170; oud 40 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk A-168; ... (alles)

1839 - memorie van successie		bron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7011 aktenr. Ongenummerd, augustus (filmnr. 117)

	vermeld als	geschat adres	naam	samenvatting
	A-168	Achterstraat 14	Grietje Tigchelaar, overleden op 14 augustus 1839	4 dg, overleden Liemendijk A 168. (CzOG nr. 12) Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap.

1839 - volkstelling		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2054, "Volkstellingregister, 1839"

	vermeld als	straat	bewoner	leeftijd	beroep	geboorteplaats	geslacht, religie, huwelijkse status
	A-168	Leemedijk	Gerben H Tichelaar	42 j	arbeyder	Harlingen	m, protestant, gehuwd
	A-168	Leemedijk	Pietje van der Werff	40 j		Harlingen	v, protestant, gehuwd
	A-168	Leemedijk	Rein Tichelaar	14 j		Harlingen	m, protestant, ongehuwd
	A-168	Leemedijk	Yep Tichelaar	13 j		Harlingen	m, protestant, ongehuwd
	A-168	Leemedijk	Bote Tichelaar	8 j		Harlingen	m, protestant, ongehuwd
	A-168	Leemedijk	Haye Tichelaar	4 j		Harlingen	m, protestant, ongehuwd
	A-168	Leemedijk	Setske Tichelaar	18 j		Harlingen	v, protestant, ongehuwd
	A-168	Leemedijk	Itske Tichelaar	6 j		Harlingen	v, protestant, ongehuwd
	A-168	Leemedijk	Hietie Tichelaar	2 j		Harlingen	v, protestant, ongehuwd

1851 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	A-168	Achterstraat 14	Wilhelmina Meyer	... wijk A-167, dv Hendrik M, en Anna Gerbens Postma/Houtsma; BS huw 1817, ovl 1868, bev.reg. HRL 1851 wijk A-168, wijk B-166; oud 43 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, winkelierse, wijk E-195; ... (alles)

1862 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 4249, "Lijst van de nummering der huizen", 1862

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 152	Achterstraat A-168	Albert J. van Eeken	woonhuis
	Sectie A nr. 152	Achterstraat A-169	Albert J. van Eeken	plek grond

1880 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2062, "Lijst van de nummering der huizen", 1880

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 2607	Achterstraat A-175	Albert Jans van Eeken	woonhuis

1905 - eigenaren		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2066, woningregister, 1905

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 2607	Achterstraat 14 (A-175)	wed. F. Plantinga	woonhuis

terug

Naastliggers van

Achterstraat 14

ten oosten

Karremanstraat 14

ten zuiden

Zoutsloot 61

ten westen

Achterstraat 12

ten noorden

de Achterstraat