Wonen en werken in Harlingen in de loop der eeuwen.

Harlingen, zoek je huis

Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [blokhaken]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.

De omgeving van Herenwaltje 9

op een plattegrond van ca. 1613	op een kadastrale kaart van 1832	op een kadastrale kaart van 1887	op een kaart met huisnummers van 1905	en op een monumentenkaart van 2000

Huisnummering:
	Ter hoogte van	Nummering 1716-1775	Nummering 1776-1806	Nummering 1807-1880	Nummering 1881-1905
	Herenwaltje 9	2-077	2-106	B-063	B-091

1691 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 242 folio 0373r van 20 dec 1691 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Herenwaltje 9	Zoutsloot ZZ bij Valkens brouwerij		150‑00‑00 CG	huis

	koper	Claes Claessen, gehuwd met	rogverschieter
	koper	Arjaentie Pytters
	naastligger ten oosten	de brouwerij van Valken
	naastligger ten zuiden	de brouwerij van Valken
	naastligger ten westen	Herenwaltje [staat: diept]
	naastligger ten noorden	Wortelstraat [staat: straat]
	verkoper	Eelke Lieuwes	bootjemaker

1693 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 243 folio 0014r van 15 jan 1693 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Herenwaltje 9	Herenwaltje OZ [staat: bij de drie pijpen achter de brouwerij van Amelyke Jans]		190‑00‑00 CG	huis

	koper	Jan Martens, gehuwd met
	koper	Janke Freerkx
	naastligger ten oosten	de brouwerij van Amelyke Jans
	naastligger ten zuiden	de brouwerij van Amelyke Jans
	naastligger ten westen	Herenwaltje [staat: straat en diept]
	naastligger ten noorden	Reyner Fontein
	verkoper	Claes Claessen c.u.	rogverschieter

1693 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 243 folio 0048v van 5 mrt 1693 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Dit betreft een eerste wandelkoop. Een wandelkoop is eigenlijk een ruil en er komt normaliter geen geld aan te pas. De koopsom is daarom nul en een mooie bijkomstigheid daarvan is dat er geen belasting over de koopsom betaald hoeft te worden. Als de twee ruilobjecten erg in waarde verschillen vindt er verplicht taxatie plaats en wordt het verschil verrekend als een zgn. toehaak, een geschenk.

	geschat adres	beschreven ligging	koopsom	verkocht wordt
	Herenwaltje 9	Herenwaltje OZ [staat: bij de drie pijpen achter de brouwerij van Amelyke Jans]	150‑00‑00 GG	huis

	aanhandelaar	Jacob Bottes c.u.
	naastligger ten oosten	de brouwerij van Amelyke Jans
	naastligger ten zuiden	de brouwerij van Amelyke Jans
	naastligger ten westen	Herenwaltje [staat: straat en diept]
	naastligger ten noorden	de weduwe van Reynder Fontein
	verwandelaar	Jan Martens c.u.

1716 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3889, "1716"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	2-077	Herenwaltje 9				kamer

		eigenaar	wed. Douwe Claessen
		gebruiker		selve zeg Claes Douwes
		gebruiker		dog nu Rein Pieters
		huurwaarde			15‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			03‑00‑00 CG

1719 - reëelkohier		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 520, "1719"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	2-077	Herenwaltje 9				kamer

		eigenaar	Tietzke Ymes erven
		gebruiker		Hendrick Alberts
		huurwaarde			15‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			03‑00‑00 CG
		aansl. huurw. voldaan			11‑7‑1720

1726 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3892, "1726"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	2-077	Herenwaltje 9				kamer

		eigenaar	Tjietske Ymes erven
		gebruiker		wed. Jelle Jenties
		huurwaarde			15‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			02‑10‑00 CG

1731 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 248 folio 0054r van 18 nov 1731 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Bij deze voorgenomen verkoop is een niaar aangetekend, dat is een protest door een belanghebbende vanwege een in de wet -destijds de Lands Ordonnantie- omschreven reden. Door te niaren (of 'naasten') laat je blijken aanspraak te willen maken op het eerste recht van koop. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione proximitatis of ratione vicinitatis, ofwel een protest vanwege naastliggerschap. Een naastligger is eigenaar van een aangrenzend perceel, zelfs als daar een steeg tussen zit. Een naastligger kan een voorgenomen koop verhinderen ('verspieren') en aanspraak maken op het recht van eerste koop. In het geval van meerdere naastliggers heeft de eigenaar van de langste gemeenschappelijke grens voorrang boven anderen, en zo verder in volgorde van die lengte. De achterliggende gedachte hierbij kan zijn het verkrijgen van meerdere aaneengesloten percelen, maar ook het dwarsliggen van een minder gewenste buur.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Herenwaltje 9	Herenwaltje OZ [staat: achter brouwerij De Lely op de hoek bij het brugje]		156‑00‑00 GG	huis

	koper door niaar van 1/2	Trijntje Clases Falkens, gehuwd met
	koper door niaar van 1/2	Johannes Elgersma	schipper
	koper door niaar van 1/2	Antje Clases Falkens, gehuwd met
	koper door niaar van 1/2	Jacobus Nauta	mr. tingieter
	geniaarde koper	Dirk Pyters, gehuwd met	timmerman
	geniaarde koper	Yfke Dirks
	naastligger ten oosten	weduwe Claes Douwes
	naastligger ten zuiden	weduwe Claes Douwes
	naastligger ten westen	Herenwaltje [staat: diept]
	naastligger ten noorden	Wortelstraat [staat: straat]
	verkoper	de Gereformeerde Gemeente: diaconie

1736 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3896, "1736"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	2-077	Herenwaltje 9				huis

		eigenaar	erven Tjitske Ymes
		gebruiker		wed. Jelle Jenties cum soc.
		huurwaarde			17‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			02‑16‑10 CG

1744 - volkstelling		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 1631, "Omschrijvinge van familiën in Friesland, Steden"

	vermeld als	geschat adres	bewoner: het gezin van	aangeboden capitaal	verhoging	opmerking
	2-077	Herenwaltje 9	Uilke Jans, bestaande uit 5 personen	02‑00‑00 cg	01‑00‑00 cg

1746 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3903, "1746"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	2-077	Herenwaltje 9				huis

		eigenaar	wed. Jacobus Nauta
		gebruiker		Uilke Jans cum soc.
		huurwaarde			26‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			04‑14‑08 CG

1755 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 253 folio 0242v van 30 nov 1755 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Herenwaltje 9	Droogstraat bij het brugje, op de hoek van de		91‑00‑00 GG	huis

	koper	Pytter Lenses, gehuwd met	mr. chirurgijn
	koper	Trijntje Perzijn
	naastligger ten oosten	meerderjarig vrijgezel Klaas Jacobus Nauta	mr. brouwer
	naastligger ten zuiden	meerderjarig vrijgezel Klaas Jacobus Nauta	mr. brouwer
	naastligger ten westen [staat: zuiden]	Herenwaltje [staat: straat]
	naastligger ten noorden	Wortelstraat [staat: Droogstraat]
	verkoper	meerderjarig vrijgezel Klaas Jacobus Nauta	mr. brouwer
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Pytter Lenses, mr. chirurgijn x Trijntje Perzijn

1789 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 263 folio 0086r van 8 feb 1789 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Herenwaltje 9	Wortelstraat ZZ [staat: Droogstraat] hoek achter brouwerij de Lely		225‑00‑00 GG	huis

	koper	Hendrik Jans	beurtschipper op Leeuwarden
	koper	Johannes Alberts
	huurder	Robijn Clases c.u.		20‑00‑00 CG
	naastligger ten oosten	brouwerij de Lely, achterste gedeelte			de Lelie
	naastligger ten zuiden	de erfgenamen van wijlen Lieuwe Willems
	naastligger ten westen	Herenwaltje [staat: straat]
	naastligger ten noorden	Wortelstraat [staat: Droogstraat]
	verkoper	Pieter Lenzius, erfgenaam van
	verkoper	Pieter Lenzius	mr. chirurgijn
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Hendrik Jans, schipper van Harlingen op Leeuwarden vv., en Johannes Alberts kopen een huis c.a. achter de brouwerij 'de Lely', hoek Droogstraat, bij het kleine brugje [naar de Wortelstraat], dat door Robijn Clases wordt gehuurd. Ten O. het achterste deel v.d. brouwerij, ten Z. erven Lieuwe Willems, ten W. de straat, ten N. de Droogstraat. Gekocht van Pieter Lensius qlt. als erfgenaam ab intestato van wl. zijn grootvader mr. chirurgijn Pieter Lensius, voor 225 gg.

1804 - burgerwapening		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 203, "Nieuw plan der Burgerwapening, 1804"

	vermeld	geschat adres	genoemde persoon	gebruik
	2-102 , pag. 25	Herenwaltje 9	Bauke Jans, 30 jaar, gehuwd	bolswarderschipper
	2-102 , pag. 25	Herenwaltje 9	Rintje Pieters

1804 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 267 folio 0025v van 18 mrt 1804 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Herenwaltje 9	Droogstraat hoek achter gewezen brouwerij genaamd de Lely		250‑00‑00 CG	huis

	koper	Bauke Jans, gehuwd met	varensgezel		de Lelie
	koper	Stijntje Gerryts
	huurder	Johannes Elias c.u.
	naastligger ten oosten	het achterste gedeelte van brouwerij de Lely			de Lelie
	naastligger ten zuiden	Willem Lieuwes
	naastligger ten westen	Herenwaltje [staat: straat]
	naastligger ten noorden	Wortelstraat [staat: Droogstraat]
	verkoper van 1/2	Hendrik Jans	trekveerschipper
	verkoper van 1/2	Doede van der Veer	trekveerschipper te Leeuwarden
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Bauke Jans, varensgezel x Stijntje Gerryts koopt een huis ACHTER de voormalige brouwerij 'de Lelie', hoek Droogstraat (Wortelstr?), bij het kleine brugje. Het is verhuurd aan Johs. Elias. Ten O. het achterste deel van de v/m brouwerij, ten W. de straat (Heerenwaltje?), ten Z. Willem Lieuwes, ten N. de Droogstraat. Gekocht van Hendrik Jans, trekschipper van Harlingen op Leeuwarden vv., voor 1/2, en Doede v.d. Veer, idem, voor 1/2, voor 250 cg.

1810 - sint jacobischatting		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 224, "Kohier der Sint Jacobischatting, 1810"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	verschuldigd	gebruik
	2-106, pag. 36	Herenwaltje 9	Bauke Jans	1‑00‑00 cg

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	B-063	Herenwaltje 9	Akke Baukes Blom	geb 1806 HRL, ovl 15 okt 1814 HRL; wijk B-063, dv Bauke Jans B., en Stijntje Gerrits; BS ovl 1814

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	B-063	Herenwaltje 9	Bauke Jans Blom	... Sijbrnes; BS ovl 1811; 1814 overlijdens, ovl 1829, ovl 1846, ovl 1854; eigenaar en gebruiker van wijk B-063, Bolswarder schipper, 1814. (GAH204); wed. B.J.B. eigenaresse van perceel nr. 408 te HRL, arbeidster, ... (alles)

1814 - woningregister		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 204, "Huis- en woonregister, 1814"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	bewoner/gebruiker	beroep of gebruik
	B-063	Herenwaltje 9	Bauke Jans Blom	Bauke Jans Blom	bolswarderschipper

1832 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. KO, "Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel der grondeigenaren [...], 1832"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	beroep	woonplaats	gebruik en grootte
	Sectie A nr. 408	Herenwaltje 9	wed. Bauke Jans Blom	arbeidster	Harlingen	huis (43 m²)

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	B-063	Herenwaltje 9	Beitske B Blom	geb 1803 HRL, ovl 27 okt 1846 HRL, ongehuwd, dv Bauke B., en Stijntje Zantman; BS ovl 1846; oud 36 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk B-063; VT1839

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	B-063	Herenwaltje 9	Stientje G Santman	oud 64 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk B-063; VT1839

1839 - volkstelling		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2054, "Volkstellingregister, 1839"

	vermeld als	straat	bewoner	leeftijd	beroep	geboorteplaats	geslacht, religie, huwelijkse status
	B-063		Stientie G Santman	64 j		Harlingen	v, rooms katholiek, weduwe
	B-063		Beitske B Blom	36 j		Harlingen	v, rooms katholiek, ongehuwd
	B-063		Johannes B Blom	19 j	pakhuisknegt	Harlingen	m, rooms katholiek, ongehuwd

1846 - memorie van successie		bron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7017 aktenr. Ongenummerd, oktober (filmnr. 119)

	vermeld als	geschat adres	naam	samenvatting
	B-063	Herenwaltje 9	Beitske Blom, overleden op 27 oktober 1846	(Certificaat van onvermogen), 43 jr (geboren 3/7/1803), overleden Wortelstraat B 63, ongehuwd. Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap.

1848 - memorie van successie		bron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7019 aktenr. Ongenummerd, december (filmnr. 120)

	vermeld als	geschat adres	naam	samenvatting
	B-063	Herenwaltje 9	Haantje Oetzes Westerhoek, overleden op 26 december 1848	(Certificaat van onvermogen), 47 jr, geboren Hitzum, overleden Anjelierstraat B 63, werkman, gehuwd, met kinderen. Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap.

1851 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	B-063	Herenwaltje 9	Jozef Wilhelm Gorter	... in 1866, ovl wijk B-054, zv Johannes G, en Aafke Wilhelmij; BS huw 1834, ovl 1866, bev.reg. HRL 1851 wijk ... (alles)

1852 - memorie van successie		bron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7021 aktenr. 2672 (filmnr. 120/121)

	vermeld als	geschat adres	naam	samenvatting
	B-063	Herenwaltje 9	Marritje Jans Zeilmaker, overleden op 1 september 1852	dochter van Jan Douwes Zeilmaker, zeilmakersknecht (Wortelstraat B 63) en Lieuwkje Donker. Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap.

1862 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 4249, "Lijst van de nummering der huizen", 1862

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 408	Wortelstraat B-063	Gerrit J. Blom	woonhuis

1880 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2062, "Lijst van de nummering der huizen", 1880

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 408	Heerenwaltje B-091	Gerrit Jans Blom	woonhuis

1905 - eigenaren		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2066, woningregister, 1905

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 4345	Herenwaltje 9 (B-091)	Klaas Hagedoorn (en Cons.)	woonhuis

1918 - hoofdelijke omslag	bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2398

	vermeld adres	naam	beroep	vorige grondslag	huidige grondslag
	Heerenwaltje 9	Marten Smit	exportslagersknecht	f. 500	f. 500

1928 - adresboek	bron: Tresoar, "Algemeen Adresboek van de Provincie Friesland", ca. 1928

	vermeld adres	naam	beroep
	Heerenwaltje 9	B. Bergsma	exportslager
	Heerenwaltje 9	P. Zuiderhof	transportarbeider

1990 - monumentenlijst	bron: Monumenten Inventarisatie Project, 1990

	adres	soort monument	score	bouwjaar
	Herenwaltje 9	beeldbepalend pand	5 van 10

terug

Naastliggers van

Herenwaltje 9

ten oosten

Wortelstraat 2

ten zuiden

Herenwaltje 11

ten westen

het Herenwaltje

ten noorden

de Wortelstraat