|
Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [blokhaken]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.
|
Huisnummering: |
| Ter hoogte van | Nummering 1716-1775 | Nummering 1776-1806 | Nummering 1807-1880 | Nummering 1881-1905 |
| Grote Ossenmarkt 1a | 8-130 | 8-142 | F-109 | F-103 |
1614 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 229 folio 0224r van 26 jun 1614 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Grote Ossenmarkt 1, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten oosten | Sibbele Jans | | | |
1614 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 229 folio 0224r van 26 jun 1614 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Grote Ossenmarkt [staat: bij de zuidwesterhaven op de oude zuiderwal] | | 770‑00‑00 GG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Taecke Taeckes | biersteker | | |
| | verpachter grond | de stad Harlingen | | 2‑00‑00 CG | |
| | protesteert | Pietertie Pieters, gelastigde van | te Enkhuizen | | |
| | protesteert vanwege een reversaal | Louw Sioerdts | smid | | |
| | naastligger ten oosten | Sibbele Jans | | | |
| | naastligger ten zuiden | N. N. | | | |
| | naastligger ten westen | Andries Herckes | smid | | |
| | naastligger ten noorden | N. N. | | | |
| | verkoper | Jan Lieuwes, gehuwd met | | | |
| | verkoper | Geert Gerryts | | | |
| | tekst in de marge | Pietertie Pietersdr. tot Enchuysen, als cessie ende transport hebbende van Louw Sioerdtszn. smid cum uxore van sijn recht t'welck hem gecompeteert heeft uut crachte van sekere reversael bij Jan Lieuwes aen hun gepasseert over de coop van dese geproclameerde huysinge, protesteert per Piphron dat haer de proclamatien ende inwijsinge van de huysinge hier neffens gemelt onschadelyck sal wesen, ende de coop vandien voor soo veel nodich mits desen oock verspierende, ter tijt ende soo lange sij protestante neffens haer achterwesen volgens 't voors. reversael sal sijn gecontenteert, voorts in forma. Actum den 12en january 1616. | |
| | tekst in de marge | Toegewesen opten proclamante onvercort de protestante ende verspierderse haer recht ende den proclamant sijn defensie ter contrarie, den 20en january 1616. | |
| | eerdere samenvatting door Yde Elsinga | Taecke Taeckes, biersteker, koopt een huis bij de zuidwester haven op de oude Zuiderwal. Ten O. Sibbele Janssen, ten W. smid Andries Herckes. Grondpacht 2 cg aan de Stad. Gekocht van Jan Lieuwes x Geert Gerryts voor 770 gg. | |
1616 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 230 folio 0020v van 28 jan 1616 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Vijverstraat 6, een perceel ten noorden van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten zuiden | N. N. | | | |
1619 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 230 folio 0194r van 14 nov 1619 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Grote Ossenmarkt 1, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten oosten | de ledige plaats van Jan Meves | | | |
1619 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 230 folio 0194r van 14 nov 1619 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Grote Ossenmarkt NZ [staat: op de zuidwester nieuwe haven] | | 1000‑00‑00 GG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Lieuue Oenis, gehuwd met | | | |
| | koper | Antke Doedes | | | |
| | naastligger ten oosten | de ledige plaats van Jan Meves | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [niet vermeld] | | | |
| | naastligger ten westen | Lyckle Andries | smid | | |
| | naastligger ten noorden | N. N. | | | |
| | verkoper | Take Takes | biersteker | | |
| | eerdere samenvatting door Yde Elsinga | Lieuue Oenis x Antke Doedes kopen een huis op de zuidwester nieuwe haven. Ten O. de ledige plaats van Jan Meues, ten W. smid Lyckle Andries. Gekocht van biersteker Take Takes voor 1000 gg. | |
1621 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 230 folio 0272r van 14 apr 1621 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Vijverstraat 6, een perceel ten noorden van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [staat: de straat van de schritsen] | | | |
1627 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 232 folio 0030v van 8 dec 1627 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Vijverstraat 6, een perceel ten noorden van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [staat: Schritsen] | | | |
1630 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 232 folio 0140v van 27 feb 1630 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Grote Ossenmarkt 1, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten oosten | voorhuis van wijlen Sibke Jans | | | |
1630 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 232 folio 0140v van 27 feb 1630 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Zuidwester Nieuwe Haven | | 700‑00‑00 GG | huis daer de Calckoven uuytsteeckt |
| | | | | | | |
| | koper | Lolcke Sytses, gehuwd met | | | de Kalkoven |
| | koper | Jancke Boeckes | | | |
| | naastligger ten oosten | voorhuis van wijlen Sibke Jans | | | |
| | naastligger ten zuiden | straat | | | |
| | naastligger ten westen | de erfgenamen van wijlen Andries Heerckes | | | |
| | verkoper | Lieuue Oenes | herbergier te Vlieland | | |
1653 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 236 folio 0229v van 20 feb 1653 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Vijverstraat 6, een perceel ten noorden van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten zuiden | de weduwe van Tiete Hoytes | | | |
1660 - inventarisatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 204 folio 284r van 21 jun 1660 (de overledene woonde ten tijde van overlijden waarschijnlijk op dit adres) |
| Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | |
| | Grote Ossenmarkt 1 | | |
| | requireerde en aangever | Marike Heres, weduwe (1) van | | |
| | | wijlen Titte Hoytes | | |
| | requireerde en aangever | Marike Heres, gehuwd (2) met | | |
| | | Cornelis Tomes | | |
| | requirant q.q. | Hylcke Hoytes, geauthoriseerde curator ad actum divisionis over | | |
| | requirant | Jancke Tittes | | |
| | requirant | Lieuck Tittes | | |
| | requirant | Jeltie Tittes | | |
| | inleiding bij de boedelinventarisatie | [0284r] Inventarisatie ende beschrivinge gedaen sampt warderinge ten overstaen van de presiderende burgemeester Joost van Voorda, bij 't Gerechte verordoneerde geadsocieert met de ondergeschreven secretaris ten sterffhuise [moet zijn: huise] van Marike Heres, weduwe van wijlen Titte Hoytes van alle goederen aldaer bevonden ende bij voornoemde Titte metter doot ontruimpt ende naegelaten ende de weduwe Maeij Heres haer weder ten tweede houuelijk begeven hebbende met Cornelis Tomes bij desen present, ende dat op 't versoeck van Hylcke Hoytes, geauthoriseerde curator ad actum divisionis over Jancke, Lieuck ende Jeltie Tittes, alle drie kinderen ende erffgenamen van haer wijlen vader Titte Hoytes bij Marike Heres in echte getogen ende alsoo opt aengeven van de voorschreven Marike, nadat sij alvorens den beloffe bij hantastinge inplaets van ede, om alles getrouuelijk te sullen aengeven ende niet te verswijgen in handen van welgedachte commissaris Joost van Voorda heeff gedaen ende sijn de goederen gewardeert door Geert Willems ende His Romkes onse gesworen stadts waerdeersters in volgende manieren desen 21e Juny 1660. |
| | de boedelinventarisatie | klik hier voor de inventaris | |
1662 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 238 folio 0144v van 24 aug 1662 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | Dit betreft een verkoop op redemptie. Bij een koop op redemptie, ofwel met recht van wederkoop, verwisselt een onroerend goed of land van eigenaar zoals dat bij een normale verkoop ook het geval is. Verschil is dat in de koopakte een termijn van meestal een aantal jaren wordt vastgelegd waarbinnnen de verkoper het verkochte mag terugkopen voor dezelfde koopsom plus eventuele bijkomende kosten. De koper bepaalt of en wanneer hij wil terugverkopen, aangezien hij volkomen eigenaar is van het verkochte. Na het verstrijken van de vastgelegde termijn is de koper vrij om te verkopen aan wie hij wil. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1a | Grote Ossenmarkt NZ [staat: Ossenmarkt] | | 1380‑00‑00 CG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Fredrick Samuels | | | |
| | naastligger ten oosten | Hiltie Cents* | strowijf | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [staat: Ossenmarkt] | | | |
| | naastligger ten westen | de weduwe van Lolcke Sytzes* | te IJlst | | |
| | naastligger ten noorden | N. N. | | | |
| | verkoper | Mary Hoesten, weduwe van | | | |
| | verkoper | wijlen Tyte Hoites | | | |
1670 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 240 folio 0008r van 20 feb 1670 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Grote Ossenmarkt 1, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten oosten | het huis van Fredrik Samuel | | | |
1670 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 240 folio 0008r van 20 feb 1670 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Grote Ossenmarkt NZ [staat: Ossenmarkt] | | 711‑00‑00 GG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Uilke Pytters c.u. | | | |
| | verpachter grond | de stad Harlingen | | 2‑00‑00 CG | |
| | naastligger ten oosten | het huis van Fredrik Samuel | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [staat: Ossenmarkt] | | | |
| | naastligger ten westen | de weduwe van Lyckele Andries | | | |
| | naastligger ten noorden | N. N. | | | |
| | verkoper | Lolke Sytzes, gehuwd met | | | |
| | verkoper | Jancke Doekes | | | |
1672 - pers. goedschatting | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 530, "Register van de goedschatting, 1672" |
| | | | | | |
| vermeld | geschat adres | genoemde persoon | taxatie | opmerking | |
| kwartier 8, fol. 11v | Grote Ossenmarkt 1a | Samuel Fredrixs, bootsgezel, absent | f. 0-00-00 | | |
1691 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 242 folio 0351v van 1 feb 1691 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1a | Grote Ossenmarkt NZ [staat: Ossenmarkt] met vrije in- en uitgang in de steeg ten oosten | | 720‑00‑00 CG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Beernt Hendrix c.u. | grootveerschipper | | |
| | verpachter grond | de weduwe en erfgenamen van wijlen Jan Jacobs | | 2‑00‑00 CG | |
| | naastligger ten oosten | steeg waarlangs vrij in- en uitgang | | | |
| | naastligger ten oosten | de weduwe van Ritske Pytters | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [staat: Ossenmarkt] | | | |
| | naastligger ten westen | Uylke Pytters nom. lib. | | | |
| | naastligger ten noorden | de weduwe en erfgenamen van wijlen Jan Jacobs | | | |
| | verkoper van 2/3 | Salomon Fredrix | | | |
| | verkoper van 1/6 | Antie Fredrix | | | |
| | verkoper van 1/6 | Sicco Fredrix | medicinae doctor te Workum | | |
1699 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 244 folio 0012v van 2 apr 1699 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Vijverstraat 6, een perceel ten noorden van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten zuiden | N. N. | | | |
1702 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 244 folio 0151r van 15 jan 1702 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Grote Ossenmarkt 1, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten oosten | de erfgenamen van wijlen Beern Hendrix | schipper | | |
1702 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 244 folio 0151r van 15 jan 1702 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | Bij deze voorgenomen verkoop is een niaar aangetekend, dat is een protest door een belanghebbende vanwege een in de wet -destijds de Lands Ordonnantie- omschreven reden. Door te niaren (of 'naasten') laat je blijken aanspraak te willen maken op het eerste recht van koop. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione sanguinis of sanguinitatis, ofwel een protest vanwege bloed of bloedverwantschap. Bloedverwanten tot in de zevende graad van de verkoper kunnen een voorgenomen koop verhinderen ('verspieren') en aanspraak maken op het recht van eerste koop. In het geval van meerdere bloedverwanten heeft een lagere graad voorrang boven een hogere, dus een vader of zoon (eerste graad) heeft voorrang boven een broer of zuster (tweede graad). De achterliggende gedachte hierbij is het voorkomen van verwatering van bezit in een familie. Je broer kan bijvoorbeeld niet je ouderlijk huis verkopen -zou hij dat als enige geërfd hebben- zonder dat jij daartegen met succes in bezwaar kunt gaan. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Grote Ossenmarkt NZ [staat: Ossenmarkt] | | 310‑00‑00 GG | 3/4 huis |
| | | | | | | |
| | koper door niaar | Pieter Uilkes | | | |
| | verpachter grond | de stad Harlingen | | 2‑00‑00 CG | |
| | geniaarde koper | Yde Hemmes c.u. | ijzersmid | | |
| | huurder | de weduwe van Sipke Harings | | 32‑00‑00 GG | |
| | naastligger ten oosten | de erfgenamen van wijlen Beern Hendrix | schipper | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [staat: Ossemarkt] | | | |
| | naastligger ten westen | Pyttje Jans | | | |
| | naastligger ten noorden | Cornelis Hansen van der Hout | | | |
| | verkoper van 1/4 | Geertje Uilkes, gehuwd met | | | |
| | verkoper van 1/4 | Claes Sybrens | opzichter | | |
| | verkoper van 1/4 | Baukje Uilkes | | | |
| | verkoper van 1/4 | meerderjarige vrijgezel Uilke Uilkes | zeevarende | | |
| | eerdere samenvatting door Yde Elsinga | Pieter Uilkes koopt, na niaar ratione sanguinis tegen IJde Hemmes, mr. ijzersmid, 3/4 huis nz. Ossenmarkt, nu verhuurd aan wd. Sipke Harings. Ten O. erven Beern Hendrix, schipper, ten W. Grijttie Jans, ten Z. die straat, ten N. Cornelis Hansen v.d. Hout. Gekocht van Geertje Uilkes x Claes Sybrens, opzichter op de Stadsbeurs, voor 1/4, Baukje Uilkes en Uilke Uilkes, zeeman, ieder voor 1/4, voor 310 gg. | |
1716 - reëelkohier | bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3889, "1716" |
| | | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | | | | | gebruik |
| 8-130 | Grote Ossenmarkt 1a | | | | | huis |
| | | | | | | |
| | eigenaar | wed. Beern Hendriks | | | | |
| | gebruiker | | Jacob Jansen Ros | | | |
| | huurwaarde | | | | 24‑00‑00 CG | |
| | aanslag huurwaarde | | | | 04‑16‑00 CG | |
1719 - reëelkohier | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 520, "1719" |
| | | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | | | | | gebruik |
| 8-130 | Grote Ossenmarkt 1a | | | | | huis |
| | | | | | | |
| | eigenaar | wed. Beernt Hendrix | | | | |
| | gebruiker | | Jacob Jansen Ros | | | |
| | huurwaarde | | | | 24‑00‑00 CG | |
| | aanslag huurwaarde | | | | 04‑16‑00 CG | |
| | aansl. huurw. voldaan | | | | 9‑7‑1720 | |
1720 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 246 folio 0087v van 24 nov 1720 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Grote Ossenmarkt 1, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten oosten | de erfgenamen van wijlen Berent Hendrix | | | |
1720 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 246 folio 0087v van 24 nov 1720 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Grote Ossenmarkt NZ aan de haven | | 305‑10‑00 GG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Jacob Jansen Ros c.u. | mr. chirurgijn | | |
| | verpachter grond | de stad Harlingen | | 2‑00‑00 CG | |
| | naastligger ten oosten | de erfgenamen van wijlen Berent Hendrix | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [staat: straat en ossenmarkt] | | | |
| | naastligger ten westen | Gerrit Freerx | | | |
| | naastligger ten noorden | Cornelis van der Hout | | | |
| | verkoper | Reinskje Hendrix Donker, gehuwd met | | | |
| | verkoper | Reinder IJsbrands | | | |
| | verkoper | Lijsbeth Jacobs Donker, gehuwd met | | | |
| | verkoper | Homans | contrarolleur te Makkum | | |
| | eerdere samenvatting door Yde Elsinga | Jacob Jansen Ros, mr. chirurgijn, koopt een huis nz. Ossenmarkt aan de haven. Ten O. erven Beernt Hendrix, ten W. Gerrit Freerx, ten Z. die straat, ten N. Cornelis v.d. Hout. Gekocht van Reinskje Hendriks Donker x Reinder IJsbrands en Lijsbeth Jacobs Donker x de controleur Homans te Makkum, voor 305 gg. | |
1726 - reëelkohier | bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3892, "1726" |
| | | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | | | | | gebruik |
| 8-130 | Grote Ossenmarkt 1a | | | | | huis |
| | | | | | | |
| | eigenaar | Wiltetus Jelgersma | | | | |
| | gebruiker | | wed. Andries Douwes | | | |
| | huurwaarde | | | | 24‑00‑00 CG | |
| | aanslag huurwaarde | | | | 04‑00‑00 CG | |
1736 - reëelkohier | bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3896, "1736" |
| | | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | | | | | gebruik |
| 8-130 | Grote Ossenmarkt 1a | | | | | huis |
| | | | | | | |
| | eigenaar | Wiltetus Jelgersma | | | | |
| | gebruiker | | Wiltetus Jelgersma cum soc. | | | |
| | huurwaarde | | | | 35‑00‑00 CG | |
| | aanslag huurwaarde | | | | 05‑16‑10 CG | |
| | grondpacht aan | | | erven Jan Capteintie | | |
| | grondpacht | | | | 02‑00‑00 CG | |
| | aanslag grondpacht | | | | 00‑08‑00 CG | |
1741 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 250 folio 0007ra van 3 sep 1741 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Vijverstraat 6, een perceel ten noorden van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten zuiden | steeg waarlangs vrij in- en uitgang | | | |
| | naastligger ten zuiden | burgemeester Jelgersma | | | |
1744 - volkstelling | bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 1631, "Omschrijvinge van familiën in Friesland, Steden" |
| | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | bewoner: het gezin van | aangeboden capitaal | verhoging | opmerking |
| 8-130 | Grote Ossenmarkt 1a | Wopke Tjepkes, bestaande uit 2 personen | 06‑00‑00 cg | 02‑00‑00 cg | |
| 8-130 | Grote Ossenmarkt 1a | Engel Gerrits, bestaande uit 2 personen | 03‑00‑00 cg | 0 | |
1746 - reëelkohier | bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3903, "1746" |
| | | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | | | | | gebruik |
| 8-130 | Grote Ossenmarkt 1a | | | | | huis |
| | | | | | | |
| | eigenaar | burgemr. Jelgersma | | | | |
| | gebruiker | | Reinskjen Tjepkes 20-00-00 | | | |
| | gebruiker | | Engel Gerrits 10-00-00 | | | |
| | huurwaarde | | | | 30‑00‑00 CG | |
| | aanslag huurwaarde | | | | 05‑09‑00 CG | |
| | grondpacht aan | | | Hendrik Cornelis | | |
| | grondpacht | | | | 02‑00‑00 CG | |
| | aanslag grondpacht | | | | 00‑10‑00 CG | |
1751 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 252 folio 0152r van 5 sep 1751 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Grote Ossenmarkt 1, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten oosten | N. N. | | | |
1751 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 252 folio 0152r van 5 sep 1751 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | Dit betreft een verkoop van grondpacht. Er wordt geen onroerend goed verkocht, maar slechts de grondpacht. Soms koopt de eigenaar van een onroerend goed de bijbehorende grondpacht, maar soms ook verwisselen meerdere grondpachten van eigenaar als een soort belegging. De locatie van een verkochte grondpacht is nogal eens gebrekkig geregistreerd waardoor niet elke verkochte grondpacht thuis te brengen is, maar deze blijkbaar wel. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Grote Ossenmarkt NZ hoek [staat: op de hoek van de Ossenmarkt] | | 21‑10‑00 CG | grondpacht van 2-00-00 CG |
| | | | | | | |
| | koper | Beernd Dreyer | procureur fiscaal | | |
| | huurder | grondpacht uit het huis bewoond door Berber Fredriks | | | |
| | huurder | wijlen Jacob Jansen Ros | | | |
| | naastligger ten oosten | N. N. | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [niet vermeld] | | | |
| | naastligger ten westen | N. N. | | | |
| | naastligger ten noorden | N. N. | | | |
| | verkoper | Marretje Keiser, weduwe van | te Amsterdam | | |
| | verkoper | wijlen Jan Menso Backer | | | |
| | eerdere samenvatting door Yde Elsinga | Beernd Dreyer, procureur fiscaal, koopt een jaarlijkse grondpacht van 2 cg. uit een huis bewoond door Berber Fredriks wv Jacob Jansen Ros, op de hoek van de Ossemerkt. Geen naastliggers genoemd. Gekocht van notaris publicus Hendrik Pesma als gelastigde van Marretje Keiser wv wijlen Jan Menso Backer te Amsterdam, als geinstitueerde erfgenaam van haar wijlen man ingevolge de mutuale testamenten van 10 maart 1722 opgemaakt voor wijlen de notaris Ysaak Angelkot, en hare kinderen, volgens procuratie op 14 september 1750 gepasseerd voor notaris Abraham Coymans, voor 21 cg. 10 st. | |
1779 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 259 folio 0178r van 9 mei 1779 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Vijverstraat 6, een perceel ten noorden van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten zuiden | steeg waarlangs vrij in- en uitgang naar de Ossenmarkt | | | |
| | naastligger ten zuiden | burgemeester Jelgersma | | | |
1782 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 260 folio 0227v van 12 mei 1782 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1a | Grote Ossenmarkt NZ [staat: Ossenmarkt] | | 190‑00‑00 GG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Jan Bolman, gehuwd met | koopman | | |
| | koper | Christina Briel | | | |
| | huurder | Dirk Jans | | 40‑00‑00 CG | |
| | naastligger ten oosten | Philip Oolgard | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [staat: Ossenmarkt] | | | |
| | naastligger ten westen | Jan Schonebeek | | | |
| | naastligger ten noorden | de weduwe van Claas Hansen | | | |
| | verkoper q.q. | burgemeester Sybout Hoornstra, geauthoriseerde administrator | | | |
| | verkoper q.q. | burgervaandrig Nichiel Nauta, geauthoriseerde administratoren van | | | |
| | verkoper | Wiltetus Bernardus Jelgersma, erfgenaam van zijn vader | predikant te Exmorra | | |
| | erflater | wijlen Bernhardus Jelgersma | | | |
| | verkoper q.q. | burgemeester Sybout Hoornstra, curator en | | | |
| | verkoper q.q. | burgervaandrig Michiel Nauta, curatoren over | | | |
| | verkoper | Sytske Jelgersma | | | |
| | verkoper q.q. | burgemeester B. van der Meulen, geauthoriseerde curator | | | |
| | verkoper q.q. | Matthijs van Idzinga, geauthoriseerde curator | oud secretaris | | |
| | verkoper q.q. | Minne Blok, geauthoriseerde curatoren over | koopman | | |
| | verkoper | Adriaantje Abitschz, weduwe van | | | |
| | verkoper | wijlen B. Jelgersma | | | |
| | eerdere samenvatting door Yde Elsinga | Jan Bolman, koopman x Christina Briel kopen huis op de Ossemerkt, verhuurd aan Dirk Jans voor 10 cg. Ten O. Philip Oolgard, ten Z. de Ossemarkt, ten W. Jan Schonebeek, ten N. wd. Claas Hanses. Steeg ten O., waardoor ook de naastligger ten N. in- en uitgang heeft. Geen grondpacht. Gekocht van (de administratoren over de erfenis van) Bernardus Jelgersma x Adriaantje Abitschz, voor 190 gg. | |
1796 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 264 folio 0312v van 21 feb 1796 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Grote Ossenmarkt 1, een perceel ten westen van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten oosten | Albert Bolman | | | |
1796 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 264 folio 0312v van 21 feb 1796 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Grote Ossenmarkt NZ | | 350‑00‑00 CG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Jeltje Pieters Kleyn, gehuwd met | | | |
| | koper | Bernardus Smeeding | koopman | | |
| | huurder | Sjoerd J. de Groot c.u. | mr. schoenmaker | | |
| | naastligger ten oosten | Albert Bolman | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt | | | |
| | naastligger ten westen | Hendrik Ulbes | | | |
| | naastligger ten noorden | Jeltje Pieters Kleyn, gehuwd met | | | |
| | naastligger ten noorden | Bernardus Smeeding | koopman | | |
| | verkoper | Jarig Jacobs van der Ley, gehuwd met | koopman | | |
| | verkoper | Wietzi Schonebeek | | | |
1796 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 264 folio 0331r van 1 mei 1796 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1a | Grote Ossenmarkt NZ | | 129‑00‑00 GG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Claas Tobias | schuitschipper | | |
| | naastligger ten oosten | steeg | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt | | | |
| | naastligger ten westen | B. Smeding | | | |
| | naastligger ten noorden | Trijntie Stroo | | | |
| | verkoper van 1/2 | Albert Bolman, erfgenaam van | koopman | | |
| | verkoper van 1/2 | wijlen Jan Bolman | | | |
| | verkoper van 1/4 | Hermana Bril, weduwe van | | | |
| | verkoper van 1/4 | wijlen D. Wytsma | | | |
| | verkoper van 1/4 | Elsa Dorothea Bril, gehuwd met | | | |
| | verkoper van 1/4 | Jan Vos | koopman te Pekela | | |
| | erflater | de weduwe van wijlen Jan Bolman | | | |
1801 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 266 folio 0028r van 20 sep 1801 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1a | Grote Ossenmarkt NZ | | 325‑00‑00 CG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Hendrik Harmens Doornat | sjouwerman | | |
| | naastligger ten oosten | steeg | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt | | | |
| | naastligger ten westen | B. Smeeding | | | |
| | naastligger ten noorden | Trijntje Strooi | | | |
| | verkoper | Riemke Haayes, weduwe van | | | |
| | verkoper | wijlen Klaas Jans Tobias | | | |
1805 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 267 folio 0109v van 13 jan 1805 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1a | Grote Ossenmarkt NZ | | 700‑00‑00 CG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Jacob Philippus Goldsmith | joods koopman | | |
| | naastligger ten oosten | steeg | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt | | | |
| | naastligger ten westen | B. Smeeding | | | |
| | naastligger ten noorden | de weduwe van Claas Hansen | | | |
| | verkoper | Hendrik Harmens Doornat | | | |
1805 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 267 folio 0133r van 10 feb 1805 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Vijverstraat 6, een perceel ten noorden van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten zuiden | Jacob Goldsmith | | | |
1806 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 267 folio 0196r van 19 jan 1806 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | |
| | Bij de verkoop van (geschat adres) Vijverstraat 6, een perceel ten noorden van dit perceel, wordt genoemd als |
| | naastligger ten zuiden | Rinnert Johannes | | | |
1806 - proclamatieboek | bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 267 folio 0197r van 19 jan 1806 (exacte ligging vrij zeker) |
| | Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen. |
| | | | | | | |
| | geschat adres | beschreven ligging | | koopsom | verkocht wordt |
| | Grote Ossenmarkt 1a | Grote Ossenmarkt NZ [staat: Ossenmarkt] | | 550‑00‑00 CG | huis |
| | | | | | | |
| | koper | Rinnert Johannes | | | |
| | naastligger ten oosten | steeg | | | |
| | naastligger ten zuiden | Grote Ossenmarkt [staat: straat] | | | |
| | naastligger ten westen | B. Smeeding | | | |
| | naastligger ten noorden | de verkoper Jacob Philippus Goldsmit | te Veendam | | |
| | verkoper q.q. | Levi Jacobs, gelastigde van | | | |
| | verkoper | Jacob Philippus Goldsmit | te Veendam | | |
| | eerdere samenvatting door Yde Elsinga | Rinnert Johannes | |
1810 - sint jacobischatting | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 224, "Kohier der Sint Jacobischatting, 1810" |
| | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | eigenaar | | verschuldigd | gebruik |
| 8-142, pag. 173 | Grote Ossenmarkt 1a | Rinnert Johannes | | 2‑00‑00 cg | |
1814 - bewoners | bron: verzameling Jan van Wilsum |
| | | | | |
| | geschat adres | naam | | gegevens |
| F-109 | Grote Ossenmarkt 1a | Rimmert Johannes Zijlstra | | ... Pieters en Siebrigje ... ; BS ovl 1825, ovl 1834, ovl 1841, ovl 1844; eigenaar en gebruiker van wijk F-109, blokmaker, 1814. (GAH204); Wij Ondergetekenden R.J.Z., Mr. Blokmaker en Antie Robijns Echtelieden te HRL, ... (alles) |
1814 - lantaarngeld | |
| | | | | | |
| | geschat adres | naam | | | |
| | Grote Ossenmarkt 1a | Rinnert Johs. Zijlstra | | fl. 1 | |
1814 - woningregister | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 204, "Huis- en woonregister, 1814" |
| | | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | eigenaar | bewoner/gebruiker | beroep of gebruik | | |
| F-109 | Grote Ossenmarkt 1a | Rinnert J Zijlstra | Rinnert J Zijlstra | blokmaker | | |
1832 - kadaster | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. KO, "Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel der grondeigenaren [...], 1832" |
| | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | eigenaar | beroep | woonplaats | gebruik en grootte |
| Sectie A nr. 1439 | Grote Ossenmarkt 1a | Jacob Roelofs de Boer | tapper | Harlingen | huis en erf (140 m²) |
1834 - memorie van successie | bron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7010 aktenr. 228 (filmnr. 117) |
| | | | | |
| vermeld als | geschat adres | naam | | samenvatting |
| F-109 | Grote Ossenmarkt 1a | Antje Jacobs de Boer, overleden op 12 augustus 1834 | | dochter van Jacob R. de Boer, tapper (Ossenmarkt F 109) en Siebrigje Rinnerts Zijlstra, zuster van minderjarige Rinnert en Berendje Jacobs de Boer. Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap. |
1838 - wijziging | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 222 achterin |
| | | | | | |
| vermeld als | geschat adres | naam | | woonplaats | omschrijving |
| Sectie A nr. 1439 | Grote Ossenmarkt 1 | Jacob r de Boer | | Harlingen | de gevel vernieuwd |
1839 - bewoners | bron: verzameling Jan van Wilsum |
| | | | | |
| | geschat adres | naam | | gegevens |
| F-109 | Grote Ossenmarkt 1a | Jacob Roelofs de Boer | | ... wonende te HRL; BS huw 1833; oud 55 jaar, geb Wildervank en wonende te HRL. 1839, herbergier, wijk F-109; VT1839; J.R. d. B. eigenaar van percelen nrs. 1438 en 1439 te HRL, tapper, woonplaats HRL, legger nr. 83, ... (alles) |
1839 - bewoners | bron: verzameling Jan van Wilsum |
| | | | | |
| | geschat adres | naam | | gegevens |
| F-109 | Grote Ossenmarkt 1a | Sybrigje Rinnerts Zijlstra | | ... Johannes Z, en Antje Robijns; BS huw 1819, ovl 1844; oud 48 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, wijk F-109; ... (alles) |
1839 - volkstelling | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2054, "Volkstellingregister, 1839" |
| | | | | | | |
| vermeld als | straat | bewoner | leeftijd | beroep | geboorteplaats | geslacht, religie, huwelijkse status |
| F-109 | Ossemarkt | Jacob R de Boer | 55 j | herbergier | Wildervank | m, protestant, gehuwd |
| F-109 | Ossemarkt | Sybrigje Zijlstra | 48 j | | Harlingen | v, protestant, gehuwd |
| F-109 | Ossemarkt | Reinder de Boer | 13 j | | Harlingen | m, protestant, ongehuwd |
| F-109 | Ossemarkt | Berentje de Boer | 11 j | | Harlingen | v, protestant, ongehuwd |
1844 - memorie van successie | bron: Tresoar toegang 42 inv.nr. 7016 aktenr. 164 (filmnr. 119) |
| | | | | |
| vermeld als | geschat adres | naam | | samenvatting |
| F-109 | Grote Ossenmarkt 1a | Sybrigje Rinnerts Zijlstra, overleden op 23 juni 1844 | | 53 jr (geboren 13/1/1791), overleden Ossenmarkt F 109, vrouw van Jacob Roelofs de Boer, kastelein, moeder van minderjarige Rinnert en Berendje Jacobs de Boer. Er behoorde onroerend goed tot de nalatenschap. |
1862 - kadaster | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 4249, "Lijst van de nummering der huizen", 1862 |
| | | | | | |
| vermeld als | adres | | | | gebruik |
| Sectie A nr. 1439 | Grote Ossenmarkt F-109 | Pieter J. Holstein | | | woonhuis |
1880 - kadaster | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2062, "Lijst van de nummering der huizen", 1880 |
| | | | | | |
| vermeld als | adres | | | | gebruik |
| Sectie A nr. 1439 | Gr. Ossenmarkt F-103 | Pieter Jans Holstein c.u. | | | woonhuis |
1905 - eigenaren | bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2066, woningregister, 1905 |
| | | | | | |
| vermeld als | adres | | | | gebruik |
| Sectie A nr. 1439 | Grote Ossenmarkt 1a (F-103) | Mense Crop (en Cons., te Leeuwarden) | | | woonhuis |
1926 - kenteken | bron: Tresoar (website momenteel niet beschikbaar) |
| | | | | | |
| kenteken | vermeld adres | naam | | | |
| | Ossenmarkt 1 | Gerrit Jan Kaspers | | | |
1928 - adresboek | bron: Tresoar, "Algemeen Adresboek van de Provincie Friesland", ca. 1928 |
| | | | | | |
| | vermeld adres | naam | beroep | | |
| | Groote Ossenmarkt 1 | G.J. Kaspers | smid | | |
1930 - kenteken | bron: Tresoar (website momenteel niet beschikbaar) |
| | | | | | |
| kenteken | vermeld adres | naam | | | |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Pieter Wassenaar | | | |
1932 - kenteken | bron: Tresoar (website momenteel niet beschikbaar) |
| | | | | | |
| kenteken | vermeld adres | naam | | | |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Pieter Wassenaar | | | |
1939 - kenteken | bron: Tresoar (website momenteel niet beschikbaar) |
| | | | | | |
| kenteken | vermeld adres | naam | | | |
| | Grote Ossenmarkt 1 | Pieter Wassenaar | | | |
1948 - telefoonboek | bron: Beeld en Geluid Den Haag (v/h Museum voor Communicatie) |
| | | | | | |
| | vermeld adres | naam | | telefoonnummer | omschrijving |
| | Gr. Ossenmarkt 1 | A. Bijlsma | | 969 | Rijw.- en motorenh., taxiverh. |
terug