Wonen en werken in Harlingen in de loop der eeuwen.

Harlingen, zoek je huis

Gegevens uit bronnen worden zorgvuldig overgenomen, maar lees- en typfouten zijn onvermijdelijk. Gegevens die niet in de bron staan maar door mij zijn aangevuld op basis van andere bronnen of andere gegevens uit dezelfde bron, zijn voorzien van een *. Gegevens die door mij aangepast of geïnterpreteerd zijn, zijn zoveel mogelijk voorzien van een verduidelijkende toelichting tussen [blokhaken]. Bij het overnemen van eigennamen is de originele spelling gehandhaafd. Soms is echter te voorzien dat een kennelijke schrijf- of spelfout in de bron een probleem zal geven bij het zoeken naar een eigennaam of bij het maken van een alfabetische index. In zo'n geval is de juiste of meest voorkomende spelling van een eigennaam aangehouden, met toevoeging van een toelichting tussen [ ]. Bij het overnemen van plaatsnamen, straatnamen en beroepen die in alfabetische indexen terecht komen is voor zover mogelijk de moderne spelling aangehouden, om het zoeken te vereenvoudigen. Mogelijk staat in een bron bijvoorbeeld Doccum, terwijl op deze website Dokkum staat. Zo wordt een glaesemaecker een glasmaker. Die spelling is voor het doel van deze website (het ontsluiten van bronnen, niet het transcriberen van bronnen) niet belangrijk.

De omgeving van Noorderhaven 23

op een plattegrond van ca. 1613	op een kadastrale kaart van 1832	op een kadastrale kaart van 1887	op een kaart met huisnummers van 1905	en op een monumentenkaart van 2000

Huisnummering:
	Ter hoogte van	Nummering 1716-1775	Nummering 1776-1806	Nummering 1807-1880	Nummering 1881-1905
	Noorderhaven 23	1-010	1-014	A-015	A-014
	Noorderhaven 23	1-011	1-014	A-015	A-014

1612 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 229 folio 0118r van 21 nov 1612 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging	koopsom	verkocht wordt
	Noorderhaven 23	Noorderhaven NZ [staat: noorder nieuwe haven van voor tot achter naar de Zoutsloot]	1465‑00‑00 GG	huis

	koper	Reyer Adams, gehuwd met
	koper	Lijsbeth Claes
	protesteert	Haye Laas
	naastligger ten oosten	Dirck Gijsberts
	naastligger ten zuiden	Noorderhaven [staat: straat]
	naastligger ten westen	straat
	naastligger ten noorden	Zoutsloot [niet vermeld]
	verkoper	Heercke Andries, gehuwd met
	verkoper	Aeff Aleffs
	tekst in de marge	Haye Laaszn. protesteert dat hem den vercopinge ontschadelyck zal zijn nopende den condemnatie ende accessorys?, doch consenteert den vercopinge holdene zijn recht opte penningen.
	tekst in de marge	Gewesen op den proclamanten den 12en december 1612 salff voorgaende protestatie.
	tekst in de marge	Haye Laeszn. in persoon renuncieert ende verlaat 't protest hier neffens gestelt, ende holt 't selve voor gecasseert. Actum den 14en may 1614. Me praesente als clerck (get.) F. Gerardus 14/5 1614.

1716 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3889, "1716"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	1-010	Noorderhaven 23				huis

		eigenaar	Reier Arjens
		gebruiker		Reier Arjens
		huurwaarde			39‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			07‑16‑00 CG

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	1-011	Noorderhaven 23				huis

		eigenaar	Jan Auckes
		gebruiker		Jan Auckes
		huurwaarde			54‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			10‑16‑00 CG

1719 - reëelkohier		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 520, "1719"

	vermeld als	geschat adres			gebruik
	1-010	Noorderhaven 23			huis

		eigenaar	Reyer Arjens Mahui
		huurwaarde		39‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde		07‑16‑00 CG
		aansl. huurw. voldaan		13‑4‑1720

	vermeld als	geschat adres			gebruik
	1-011	Noorderhaven 23			huis

		eigenaar	Jan Auckes
		huurwaarde		54‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde		10‑16‑00 CG
		aansl. huurw. voldaan		15‑7‑1720

1726 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3892, "1726"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	1-010	Noorderhaven 23				huis

		eigenaar	Reyer Arjens Mahu
		gebruiker		Reyer Arjens Mahu
		huurwaarde			39‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			06‑10‑00 CG

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	1-011	Noorderhaven 23				huis

		eigenaar	Jan Aukes
		gebruiker		Jan Aukes
		huurwaarde			54‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			09‑00‑00 CG

1736 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3896, "1736"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	1-010	Noorderhaven 23				huis

		eigenaar	Claas R. Mahui
		gebruiker		Claas R. Mahui
		huurwaarde			39‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			06‑10‑00 CG

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	1-011	Noorderhaven 23				huis

		eigenaar	Jan Aukes
		gebruiker		Jan Aukes
		huurwaarde			54‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			09‑00‑00 CG

1744 - volkstelling		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 1631, "Omschrijvinge van familiën in Friesland, Steden"

	vermeld als	geschat adres	bewoner: het gezin van	aangeboden capitaal	verhoging	opmerking
	1-011	Noorderhaven 23	Philippus Bakker, bestaande uit 3 personen	50‑00‑00 cg	10‑00‑00 cg	praesenteert eens tot een praesent te geeven 500 gl indien de havenpagten afgeschaft worden
	1-011	Noorderhaven 23	Antje Jans Bakker, bestaande uit 2 personen	40‑00‑00 cg	0

1746 - reëelkohier		bron: Tresoar toegang 5 inv.nr. 3903, "1746"

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	1-010	Noorderhaven 23				huis

		eigenaar	Claas R. Mahui
		gebruiker		Claas R. Mahui
		huurwaarde			39‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			07‑01‑12 CG

	vermeld als	geschat adres				gebruik
	1-011	Noorderhaven 23				huis

		eigenaar	Jan Aukes erv.
		gebruiker		Philippus Bakker
		huurwaarde			54‑00‑00 CG
		aanslag huurwaarde			09‑16‑06 CG

1786 - gevelsteen/opschrift	bron: archief wijlen Jelle van der Gaast

	adres	naam	opschrift	beschrijving
	Noorderhaven 23		'1786'

1786 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 262 folio 0071r van 5 feb 1786 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Bij deze voorgenomen verkoop is een niaar aangetekend, dat is een protest door een belanghebbende vanwege een in de wet -destijds de Lands Ordonnantie- omschreven reden. Door te niaren (of 'naasten') laat je blijken aanspraak te willen maken op het eerste recht van koop. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione communitatis of ratione societatis, ofwel een protest om reden van mandeligheid. Mandéligheid betekent dat je niet als enige eigenaar bent van het (gehele) verkochte of verwandelde, waardoor de of een mede-eigenaar aanspraak kan maken op eerste koop en zodoende de voorgenomen koop kan verhinderen ('verspieren'). De gezamenlijkheid van het eigendom kan behoorlijk variëren. Een enkele zijmuur die ook de zijmuur van je naastligger is kan al genoeg zijn, maar bijvoorbeeld als erfgenaam met twee broers of zusters ben je ook maar voor een derde eigenaar van het goed.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Noorderhaven 23	Noorderhaven NZ		1000‑00‑00 CG	1/2 huis

	koper door niaar van 1/2	Pieter Lensius	mr. chirurgijn
	koper door niaar van 1/2	Jan Trompeter
	geniaarde koper van 1/4	Pieter Lensius	mr. chirurgijn
	geniaarde koper van 1/4	Jan Trompeter
	geniaarde koper van 1/2	Barend Visser
	huurder	J. Christiaan Metzelaar	hofmeester
	naastligger ten oosten	Jan Leenderts Buisman
	naastligger ten zuiden	Noorderhaven
	naastligger ten westen	Noorderstraat [staat: doorgaande steeg]
	naastligger ten noorden	Jan A. Backer	te Amsterdam
	verkoper q.q.	Pieter Huidekoper, gelastigde
	verkoper q.q.	Schelte Wybenga, gelastigde
	verkoper q.q.	dr. W. J. Hanekuik, gelastigden van
	verkoper	Jan A. Backer	te Amsterdam
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Pieter Lensius en Jan Trompetter kopen samen, na niaar (a) de helft van het huis dat Barend Visser onlangs had gekocht, nz. Noorderhaven. Ten O. Jan Leenderts Buisman, ten W. een doorgaande steeg, ten Z. de straat, ten N. de verkoper, en (b) een ruime houtschuur aan de Zoutsloot, achter dit gekochte huis. Gekocht van de gelastigden van Jan Aukes Backer, voor 1000 cg.

1787 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 262 folio 0167r van 11 feb 1787 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Noorderhaven 23	Noorderhaven NZ tussen de Vismarkt en Kettingbruggen en vandaar lopende tot aan de Zoutsloot		3047‑10‑00 CG	huis, tuintje en houtschuur

	koper	Jochum Pieters Asmus, gehuwd met	adjunct bootsman Admiraliteit
	koper	Antje Tietes
	huurder	Pieter Lensius jr.
	naastligger ten oosten	Jan L. Buysman
	naastligger ten zuiden	Noorderhaven
	naastligger ten westen	Noorderstraat [staat: doorgaande steeg]
	naastligger ten noorden	Zoutsloot
	verkoper	Pieter Lensius	mr. chirurgijn
	verkoper	Jan Pieters Trompetter	koopman
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Jochum Pieters Asmus, adjunct bootsman bij de Admiraliteit x Antie Tietes? koopt een huis, tuin en houtschuur, met alle goederen daarbij, zoals het door Pieter Lensius JUNIOR is bewoond, tussen de Vismarkts- en kettingbrug, nz. Noorderhaven, en strekkende tot aan de Zoutsloot. Ten O. Jan Leenderts Buisman, ten W. een doorgaande steeg, ten Z. die haven, ten N. de Zoutsloot. Voorwaarde is dat zolang Lensius jr. nog in de houtnegotie in Harlingen zit, de koper niet zo`n negotie mag oprichten. De koper is verplicht om met erven Reinder Zeilmaker, als eigenaars van de stal en wagenhuis, een betere scheiding te maken met het houtstek van de koper, voor gezamenlijke rekening. Gekocht van Pieter Lensius Senior, mr. chirurgijn, en Jan Pieter Trompetter, voor 3047 cg.

1791 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 263 folio 0358r van 13 nov 1791 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Noorderhaven 23	Noorderhaven NZ tussen Vismarkt- en kettingsbruggen tot aan de Zoutsloot		2550‑00‑00 CG	huis, tuintje en houtschuur

	koper	Asmus Pieters Asmus	kapitein
	naastligger ten oosten	Jan L. Buisman
	naastligger ten zuiden	Noorderhaven
	naastligger ten westen	Noorderstraat [staat: doorgaande steeg]
	naastligger ten noorden	Zoutsloot
	verkoper q.q.	Jacob Wassenaar, als gelastigde van zijn zwager	procureur postulant
	verkoper	Jochem Pieters Asmus	equipagemeester Admiraliteit op de Maze residerend in Hellevoetsluis.
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Asmus Pieters Asmus, capitein te Harlingen, koopt een huis, tuin en houtschuur nz. Noorderhaven tussen Vismarkts- en kettingbrug, en strekkende tot de Zoutsloot. Ten O. Jan Leenderts Buisman, ten W. een doorgaande steeg, ten Z. de haven, ten N. de Zoutsloot. De stalling en wagenhuis van Reinder Zeilmaker moeten worden afgescheiden van dit verkochte huis. Gekocht van Jacob Wassenaar, proc. post., als gelastigde van zijn zwager (schoonbroer) Jochem Pieter Asmus, equipagemeester bij de Admiraliteit op de Maas, te Hellevoetsluis, voor 2550 cg.

1804 - burgerwapening		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 203, "Nieuw plan der Burgerwapening, 1804"

	vermeld	geschat adres	genoemde persoon	gebruik
	1-012 , pag. 2	Noorderhaven 23	Cornelis Burgh	commies van 's lands gem. middelen

1806 - proclamatieboek	bron: Tresoar toegang 13-16 inv.nr. 267 folio 0193r van 19 jan 1806 (exacte ligging vrij zeker)
	Deze gegevens zijn ontsloten door leden van de Werkgroep Archiefonderzoek van de Vereniging Oud Harlingen.
	Bij deze voorgenomen verkoop is een niaar aangetekend, dat is een protest door een belanghebbende vanwege een in de wet -destijds de Lands Ordonnantie- omschreven reden. Door te niaren (of 'naasten') laat je blijken aanspraak te willen maken op het eerste recht van koop. Hier is sprake van een zgn. niaar ratione sanguinis of sanguinitatis, ofwel een protest vanwege bloed of bloedverwantschap. Bloedverwanten tot in de zevende graad van de verkoper kunnen een voorgenomen koop verhinderen ('verspieren') en aanspraak maken op het recht van eerste koop. In het geval van meerdere bloedverwanten heeft een lagere graad voorrang boven een hogere, dus een vader of zoon (eerste graad) heeft voorrang boven een broer of zuster (tweede graad). De achterliggende gedachte hierbij is het voorkomen van verwatering van bezit in een familie. Je broer kan bijvoorbeeld niet je ouderlijk huis verkopen -zou hij dat als enige geërfd hebben- zonder dat jij daartegen met succes in bezwaar kunt gaan.

	geschat adres	beschreven ligging		koopsom	verkocht wordt
	Noorderhaven 23	Noorderhaven NZ tussen de Ketting en Vismerkts bruggen		1200‑00‑00 CG	huis met pakhuis daarachter

	koper door niaar	Cornelis D. Zijlstra
	geniaarde koper	Dirk Zijlstra, gehuwd met	koopman
	geniaarde koper	Dirkje Adema
	huurder	Cornelis van der Brug c.u.	commies
	huurder pakhuis	C. D. Zijlstra
	naastligger ten oosten	N. N.
	naastligger ten zuiden	Noorderhaven
	naastligger ten westen	Noorderstraat [staat: straat]
	naastligger ten noorden	Zoutsloot [staat: straat]
	verkoper q.q.	Pieter Claasen Nap, gelastigde van	bootsman voormalig Admiraliteit in Friesland
	verkoper	Asmus Pieters Asmus	equipagemeester te Hellevoetsluis
	eerdere samenvatting door Yde Elsinga	Dirk Cornelis Zijlstra x Dirkje Adema koopt, na niaar ratione sanguinis door Cornelis Dirks Zijlstra en Asmus Pieters Asmus, een huis met een pakhuis erachter, nz. Noorderhaven, tussen Kettings- en Vismarktsbrug. Beide zijn resp. verhuurd aan Cornelis v.d. Brug en Cornelis Dirks Zijlstra. Gekocht van de gelastigde van Asmus Pieters Asmus, equipagemeester te Hellevoetsluis, voor 1200 gg.

1810 - sint jacobischatting		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 224, "Kohier der Sint Jacobischatting, 1810"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	verschuldigd	gebruik
	1-014, pag. 2	Noorderhaven 23	F Dreyer wed	6‑00‑00 cg

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	A-015	Noorderhaven 23	Gerard Meyer	... Hessels Reidsma wed., 1814 ... (alles)

1814 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	A-015	Noorderhaven 23	Pieter Fontein	... geldt ook voor de steenhopen en leikersspecie, 14 mei 1804 ... (alles)

1814 - woningregister		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 204, "Huis- en woonregister, 1814"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	bewoner/gebruiker	beroep of gebruik
	A-015	Noorderhaven 23	P Fontein & zoon	P Fontein & zoon	kantoor
	A-015	Noorderhaven 23	P Fontein & zoon	Gerard Meyer	houtsteksknegt

1832 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. KO, "Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel der grondeigenaren [...], 1832"

	vermeld als	geschat adres	eigenaar	beroep	woonplaats	gebruik en grootte
	Sectie A nr. 315	Noorderhaven 23	erven Pieter Rodenhuis		Harlingen	stalling (138 m²)

1839 - bewoners		bron: verzameling Jan van Wilsum

		geschat adres	naam	gegevens
	A-015	Noorderhaven 23	Dirk Fontein	... BS huw 1825, ovl 1830, huw 1833, huw 1834, huw 1839, BS Franeker huw 1825, bev.reg. HRL 1851 wijk A-015; oud 39 jaar, geb en wonende te HRL. 1839, zeehandelaar, wijk C-052; VT1839; JZ, DIRK ... (alles)

1862 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 4249, "Lijst van de nummering der huizen", 1862

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 315	Noorderhaven A-015	Barend Visser & zoon	wagenhuis

1880 - kadaster		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2062, "Lijst van de nummering der huizen", 1880

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 3427	Noorderhaven A-014	Abe Hamstra	woonhuis
	Sectie A nr. 3428	Noorderhaven A-014	Abe Hamstra	pakhuis

1905 - eigenaren		bron: Oud Archief gemeente Harlingen inv.nr. 2066, woningregister, 1905

	vermeld als	adres		gebruik
	Sectie A nr. 5011	Noorderhaven 23 (A-014)	Hein de Bruin	bergplaats

1990 - monumentenlijst	bron: Monumenten Inventarisatie Project, 1990

	adres	soort monument	score	bouwjaar
	Noorderhaven 23	beeldbepalend pand	7 van 10

terug

Naastliggers van

Noorderhaven 23

ten oosten

Noorderhaven 25

ten zuiden

de Noorderhaven

ten westen

Noorderhaven 21

ten noorden

Noorderstraat 5